جراحی استئوتومی زانو یک روش جراحی است که در آن ساختارهای زانو برای کاهش فشار، جا به جا می‌شوند. برخی از بیماران ممکن است برای اصلاح نیروهای نامتعادل وزن به مفصل زانو، به این عمل جراحی نیاز داشته باشند. در این مطلب به هر آنچه که باید در مورد جراحی استئوتومی زانو بدانید پرداخته شده است.
استئوتومی زانو چیست؟
جراحی استئوتومی زانو نوعی روش جراحی است که به بیمارانی که تنها در یک ناحیه از زانو دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند، توصیه می‌شود. همچنین استئوتومی ممکن است در کنار سایر روش‌های جراحی زانو مانند جراحی غضروف برای درمان شرایطی از جمله خمیدگی استخوان پا مورد استفاده قرار گیرد. این روش شامل برداشتن یا افزودن یک قسمت گوه شکل از استخوان ران یا استخوان شین برای کمک به کاهش وزن بدن از قسمت آسیب دیده مفصل زانو است. استئوتومی زانو معمولاً در افراد زیر ۶۰ سال که فعالیت بدنی بالایی دارند، انجام می‌شود. بسیاری از افرادی که برای درمان آرتروز تحت جراحی استئوتومی زانو قرار می‌گیرند، ممکن است حدود ۱۰ تا ۱۵ سال پس از آن جراحی تعویض کامل زانو نیاز داشته باشند.
هدف از انجام جراحی استئوتومی زانو
غضروف نرم و صاف، انتهای استخوان‌ها را در یک زانوی سالم می‌پوشاند و این امر باعث می‌شود استخوان‌ها به آرامی بر روی یکدیگر حرکت کنند. آرتروز به غضروف آسیب رسانده و آن را از بین می‌برد.
زمانی که غضروف از بین می‌رود، فضای بین استخوان ران و درشت نی کمتر شده و این امر بسته به اینکه کدام طرف زانو آسیب دیده باشد، باعث خم شدن زانو به داخل یا خارج می‌شود. برداشتن یا افزودن یک قسمت گوه شکل از استخوان به راست شدن پاها، تغییر وزن بدن به قسمت سالم مفصل زانو و افزایش طول عمر مفصل کمک می‌کند.
چه افرادی کاندیدای مناسب برای جراحی استئوتومی زانو هستند؟
جراحی استئوتومی برای افراد پایین‌تر از ۶۰ سال که آرتروز آنها به یک ناحیه از زانو محدود شده، مفید است. به طور کلی کاندیداهای مناسب برای جراحی استئوتومی زانو دارای معیارهای زیر هستند:
- درد و ناتوانی قابل توجه
- توانایی صاف کردن کامل زانو و همچنین خم کردن ۹۰ درجه آن
- تشخیص درگیری تنها یک طرفه زانو با اشعه ایکس
- شاخص توده بدنی کمتر از ۳
- توانایی دنبال کردن فیزیوتراپی و توان‌بخشی
با استفاده از جراحی استئوتومی بیماران به یک حالت پایدار می‌رسند. اما اکثر آنها این جراحی را به‌عنوان وسیله‌ای برای تأخیر در عمل جراحی تعویض مفصل زانو انجام می‌دهند.
با این حال انجام این جراحی در موارد زیر توصیه نمی‌شود:
- آرتروز گسترده زانو
- بی ثباتی زانو
- محدودیت‌های قابل توجه در حرکت زانو
- آرتریت التهابی
مزایا و معایب استئوتومی زانو
در گروهی از بیماران زیر ۶۰ سال مبتلا به آرتریت زانو، استئوتومی زانو یک گزینه درمانی مناسب است. مزایای بالقوه استئوتومی زانو نسبت به جراحی تعویض مفصل زانو عبارتند از:
- مفصل زانو از جمله رباط‌ها، به طور کامل حفظ می‌شود.
- پس از بهبودی، بسیاری از بیماران می‌توانند به فعالیت‌های خود مانند دویدن آهسته یا سایر ورزش‌ها ادامه دهند.
با این حال، در مقایسه با تعویض کامل زانو، استئوتومی زانو معایب بالقوه نیز دارد که عبارتند از:
- نیاز به زمان بهبودی بیشتر
- احتمال عوارض جانبی بیشتر
- الزام بیمار به استفاده از عصا در هنگام ترمیم استخوان
- بهبود موفقیت‌آمیز استخوان به فاکتورهای زیادی بستگی دارد که همه آنها شناخته شده یا کنترل شده نیستند.
- ممکن است در تسکین درد ضعیف‌تر عمل کند.
- استئوتومی زانو، درمانی برای آرتروز به شمار نمی‌رود.
- استئوتومی زانو، غضروف‌های از دست رفته را جایگزین یا غضروف‌های باقیمانده را ترمیم نمی‌کند.
فرایند جراحی استئوتومی
قبل از انجام عمل جراحی استئوتومی، پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی کرده و در مورد گزینه‌های بیهوشی با او مشورت می‌کند. بیهوشی می‌تواند به صورت عمومی یا بی حسی از طریق ستون فقرات باشد.
پس از اعمال بیهوشی یا بی حسی از کمر به پایین، جراح برشی را در ناحیه استخوان مورد نظر ایجاد می‌کند. بسته به محل آسیب، این برش ممکن است در استخوان ران یا استخوان شین ایجاد شود. شایع‌ترین شکل استئوتومی زانو شامل برش استخوان در ناحیه استخوان شین است.
در ساده‌ترین نوع استئوتومی زانو، جراح استخوان را برش داده و شکافی را در آن ایجاد کرده و آن را با پیوند استخوان پر می‌کند. سپس استخوان با پیچ و پلاک در جای خود ثابت می‌شود. به این روش عمل استئوتومی گوه بازگفته می‌شود.
گزینه دیگر، برش استخوان ران یا استخوان شین و برداشتن یک ناحیه گوه شکل از آن است. سپس لبه‌های بریده شده استخوان به یکدیگر نزدیک شده و با ابزارهای مخصوص فلزی در جای خود نگه داشته می‌شوند. به این عمل، استئوتومی گوه بسته می‌گویند.
ریکاوری پس از جراحی
ترخیص از بیمارستان در بیشتر موارد ۱ تا ۲ روز پس از جراحی صورت می‌گیرد. پس از ترخیص از بیمارستان پزشک موارد زیر را توصیه می‌کند:
- مدیریت درد: بعد از جراحی مقداری احساس درد طبیعی است. انواع مختلفی از داروها برای کنترل درد در دسترس هستند. درمان درد با دارو می‌تواند به بیمار در احساس راحتی بیشتر، بهبودی بدن و بهبودی سریع‌تر از جراحی کمک می‌کند.
- استفاده از عصا: پس از جراحی به احتمال زیاد بیمار به استفاده از عصا نیاز خواهد داشت. جراح همچنین ممکن است از گچ گرفتن زانو برای محافظت بیشتر استفاده کند.
- انجام تمرینات توان بخشی: در طول توان‌بخشی، فیزیوتراپیست تمرینات مناسب برای کمک به حفظ دامنه حرکتی و بازیابی قدرت را به بیمار ارائه می‌کند.
مراجعه به پزشک
نتیجه جراحی استئوتومی زانو تا حد زیادی به مهارت جراح بستگی دارد. به همین دلیل این جراحی باید توسط جراح متخصص و مجرب در این حوزه انجام شود. شما می‌توانید برای انجام انواع جراحی‌های زانو و لگن به مطب دکتر عباس بهراد متخصص ارتوپدی، جراح زانو و لگن در تهران مراجعه کنید تا معاینات اولیه برای شما انجام شود.
