نورومای مورتون، رشد خوش‌خیم یا غیر سرطانی از بافت عصبی است که در پا ایجاد می‌شود و معمولاً بین انگشتان سوم و چهارم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این یک بیماری شایع و دردناک است. به این بیماری همچنین نورومای اینتر متاتارس نیز گفته می‌شود. زیرا در پنجه پا و بین استخوان‌های متاتارس ایجاد می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بافت اطراف عصبی که به انگشت می‌رسد، به دلیل تحریک یا فشرده شدن، ضخیم می‌شود. بیماری نورومای مورتون معمولاً در افراد میان‌سال به ویژه زنان میان‌سال دیده می‌شود. علائم اصلی این بیماری شامل درد و احساس سوزش در ناحیه پنجه پا است. در این مطلب اطلاعات کاملی در مورد بیماری نورومای مورتون ارائه شده است.
نورومای مورتون چیست؟
نورومای مورتون که به آن نورومای اینتر متاتاس نیز گفته می‌شود، یک وضعیت دردناک است که بر روی پنجه پا و بیشتر در ناحیه بین انگشتان سوم و چهارم تأثیر می‌گذارد. بیماری نورومای مورتون ممکن است احساس وجود سنگ ریزه در کفش یا ایستادن بر روی چین جوراب را ایجاد کند. این بیماری شامل ضخیم شدن بافت اطراف یکی از اعصاب منتهی به انگشتان پا است. این امر می‌تواند باعث درد شدید و سوزش در پنجه پا شود. همچنین سوزش و بی حسی از عوارض دیگر این بیماری به شمار می‌رود. پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند با ابتلا به بیماری نورومای مورتون در ارتباط هستند. بسیاری از افراد با روی آوردن به کفش‌های پاشنه کوتاه که دارای سینه پای بازتر هستند، احساس آرامش می‌کنند. علاوه بر این، در برخی موارد تزریق کورتیکواستروئید یا جراحی می‌توانند به درمان این بیماری کمک کنند.
آیا نورومای مورتون نوعی تومور است؟
در واقع نوروما در نورومای مورتون کمی گمراه کننده است. نوروماها تومورهای غیر سرطانی هستند که در اعصاب بدن وجود دارند. آنها شامل رشد بافت عصبی اضافی هستند. با این حال در نورومای مورتون هیچ رشد و توموری وجود ندارد. در عوض بافت موجود در اطراف عصب ملتهب و بزرگ‌تر می‌شود.
علائم بیماری نورومای مورتون
بیماران مبتلا به نورومای مورتون معمولاً دچار بی حسی و درد در ناحیه آسیب‌دیده می‌شوند که با خارج کردن کفش و ماساژ پا، این درد تسکین می‌یابد. در این بیماری، بافت اطراف یکی از اعصاب منتهی به انگشتان پا ضخیم شده و باعث ایجاد درد شدید و سوزش در پنجه پا می‌شود.
علائم ظاهری نورومای مورتون مانند رشد یک توده، بسیار نادر است. علائم و نشانه‌های نورومای مورتون معمولاً به طور غیر منتظره رخ می‌دهند و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. علامت اصلی این بیماری شامل درد هنگام ایجاد فشار بر روی پا است. درد ممکن است دو طرف انگشتان مجاور را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین درد ممکن است تنها پس از مدت کوتاهی پیاده روی ایجاد شود.
در برخی موارد شدت درد می‌تواند کسل کننده و شدید باشد. به طور معمول این درد بین انگشتان سوم و چهارم احساس می‌شود. علائم دیگر این بیماری عبارتند از:
- درد سوزشی که اغلب اوقات مانند درد ناشی از سوزن داغ توصیف می‌شود. درد سوزشی می‌تواند به طور ناگهانی و هنگام راه رفتن ایجاد شود.
- بی حسی: بی حسی ممکن است انگشتان پا را تحت تأثیر قرار دهد.
- پارستزی، سوزن‌سوزن شدن، خارش یا بی حسی بدون هیچ گونه تأثیر طولانی مدت جسمی که معمولاً به‌عنوان سوزن‌سوزن شدن شناخته می‌شود.
- احساس وجود جسم خارجی در پنجه پا
در ابتدا درد زمانی که فرد کفش‌های تنگ، باریک یا پاشنه بلند می‌پوشد یا فعالیت‌هایی را که به پا فشار می‌آورند، انجام می‌دهد، آشکار می‌شود. با این حال، علائم ممکن است مداوم بوده و روزها حتی هفته‌ها ادامه یابند. علائم می‌توانند به قدری شدید شوند که بیمار از راه رفتن یا حتی قرار دادن پا بر روی زمین دچار ناراحتی شود. در برخی موارد نورومای مورتون بدون علامت است و اسکن ام آر آی می‌تواند ضایعات نورومای مورتون را در بیمارانی که هیچ گونه علائمی ندارند، نشان دهد.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه شود؟
اگر درد پا حتی پس از تعویض کفش یا توقف فعالیت‌هایی که ممکن است مسئول آن باشند، از بین نرود، لازم است به پزشک مراجعه شود. نورومای مورتون یک بیماری قابل درمان است. اما اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به آسیب دائمی عصب شود. برای رد سایر علل احتمالی درد مانند آرتروز یا شکستگی فشاری، گاهی اوقات ممکن است پزشک آزمایش‌های تصویربرداری را مانند موارد زیر توصیه کند:
- اشعه ایکس برای رد آرتروز یا شکستگی
- تصاویر سونوگرافی برای شناسایی ناهنجاری در بافت نرم
- ام آر آی برای شناسایی ناهنجاری‌های بافت نرم
اگر پزشک به بیماری عصبی دیگری مشکوک باشد، ممکن است الکترومیوگرافی را نیز انجام دهد.
علل بیماری نورومای مورتون
نورومای مورتون اغلب به دلیل پوشیدن کفش‌های خیلی تنگ یا پاشنه بلند ایجاد می‌شود. این کفش‌ها می‌توانند باعث فشرده شدن یا تحریک اعصاب پا شوند. عصب تحریک شده در اثر فشار بر روی آن، ضخیم شده و به‌تدریج دردناک‌تر می‌شود. علل دیگر ابتلا به این بیماری شامل ناهنجاری پا یا راه رفتن است که می‌تواند منجر به بی ثباتی و همچنین تأثیر بر روی عصب پا شود. نورومای مورتون اغلب با موارد زیر مرتبط است:
- پاهای صاف: پاهای صاف به شرایطی گفته می‌شود که هنگام قرار گیری پا بر روی زمین، کل کف پا زمین را لمس کند.
- پاهای قوس دار
- پینه پا: این یک تورم دردناک موضعی در پایه انگشت شست است که موجب بزرگ شدن مفصل می‌شود.
- انگشتان چکشی: انگشت چکشی شامل تغییر شکل داخل مفصل انگشت دوم، سوم یا چهارم است که باعث خم شدن دائمی آن می‌شود.
همچنین انجام برخی از فعالیت‌ها و ورزش‌ها نیز می‌توانند باعث ابتلا به این بیماری شوند، به عنوان مثال:
- فعالیت‌های ورزشی تکراری مانند دویدن که باعث افزایش فشار بر روی پنجه پا می‌شود.
- ورزش‌هایی که به پوشیدن کفش‌های تنگ نیاز دارند مانند اسکی یا باله
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، گاهی اوقات نورومای مورتون ممکن است در اثر آسیب به پا ایجاد شود.
تشخیص بیماری نورومای مورتون
به منظور تشخیص بیماری نورومای مورتون، پزشک ممکن است تنها علائم را بررسی کرده و شرایط پای بیمار را معاینه کند. اما برای اطمینان، از آزمایشات دیگری نیز استفاده می‌کند. در حالت کلی، برای تشخیص این بیماری پزشک می‌تواند از موارد زیر استفاده کند:
بررسی علائم بیمار
پزشک از بیمار در مورد درد، زمان شروع آن، انواع کفش‌هایی که می‌پوشد، شغل و سایر فعالیت‌های او سؤال می‌کند.
معاینه فیزیکی
پزشک احتمالاً پای بیمار را فشار داده تا محل حساسیت را بررسی کند. اگر به نوعی کلیک بین انگشتان پا احساس کند، این می‌تواند نشانه نورومای مورتون باشد.
اشعه ایکس
عکس‌برداری با اشعه ایکس به پزشک در رد کردن سایر مشکلات احتمالی مانند شکستگی کمک می‌کند.
سونوگرافی
این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کند. سونوگرافی روش مناسبی برای تشخیص نورومای مورتون و سایر شرایطی است که بافت نرم را تحت تأثیر می‌دهد.
تست دامنه حرکت
پزشک پا و انگشتان پا را به اطراف حرکت می‌دهد تا علت درد را بررسی کند.
ام آر آی
در تصویربرداری ام آر آی از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای مشاهده بافت‌های نرم استفاده می‌شود.
درمان نورومای مورتون
بیماران مبتلا به نورومای مورتون ممکن است لازم باشد کفش خود را عوض کنند، مسکن مصرف کنند یا تزریق استروئید انجام دهند. در برخی موارد ممکن است برای برداشتن عصب آسیب دیده یا آزاد شدن فشار بر روی آن، به جراحی نیاز باشد. درمان نورومای مورتون به عوامل مختلفی مانند شدت علائم یا مدت زمان باقی ماندن آنها بستگی دارد. هر چه بیماری زودتر تشخیص داده شود، احتمال نیاز فرد به عمل جراحی کمتر است.
درمان های پزشکی
در صورت ابتلا به نورومای مورتون شدید که به درمان‌های خانگی پاسخ نمی‌دهد، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• تزریق کورتیکواستروئید: داروی استروئیدی که التهاب و درد را کاهش می‌دهد، به ناحیه نوروما تزریق می‌شود. تزریق‌ها باید به تعداد محدود باشند. زیرا ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. عوارض جانبی تزریق کورتیکواستروئیدها شامل فشار خون بالا و افزایش وزن است.
• تزریق اسکلروزان کننده الکل: مطالعات نشان داده‌اند که تزریق الکل، اندازه نورومای مورتون و همچنین درد را کاهش می‌دهد. تزریق به طور معمول هر ۷ تا ۱۰ روز انجام می‌شود. برای دستیابی به بهترین نتیجه معمولاً به ۴ تا ۷ تزریق نیاز است.
جراحی نورومای مورتون
اگر سایر روش‌های درمانی برای نورومای مورتون مؤثر نباشند و علائم پس از ۹ تا ۱۲ ماه ادامه داشته باشند، معمولاً پزشک انجام جراحی را توصیه می‌کند. جراحی یک گزینه کارآمد و مؤثر است اما می‌تواند منجر به بی حسی دائم انگشت آسیب دیده شود. به همین دلیل پزشک ابتدا گزینه‌های دیگر را توصیه می‌کند. جراحی شامل برداشتن عصب یا از بین بردن فشار وارد بر عصب از طریق برش رباط‌های اطراف یا بافت فیبری است. دو نوع روش جراحی وجود دارد که عبارتند از:
جراحی دورسال
در این روش جراح برشی در قسمت بالای پا ایجاد می‌کند. این امر به بیمار این امکان را می‌دهد که بعد از جراحی سریعاً راه برود. زیرا بخیه‌ها در طرف تحمل کننده فشار پا نیستند.
جراحی کف پا
جراح در این روش برشی را در کف پا ایجاد می‌کند. در طی روند بهبودی بیماران اغلب به استفاده از عصا به مدت ۳ هفته نیاز دارند. جای زخم ممکن است راه رفتن را دشوار کند. با این وجود، می‌توان با این روش به راحتی به نوروما رسیده و بدون برش هیچ ساختاری، آن را از بین برد.
درمان های خانگی
اقدامات خانگی برای نورومای مورتون شامل موارد زیر هستند:
- استراحت پا
- ماساژ پا و انگشتان آسیب دیده
- استفاده از بسته‌های سرما در ناحیه آسیب دیده
- استفاده از بالشتک‌هایی که قوس پا را پشتیبانی کرده و فشار عصب را کاهش می‌دهند.
- پوشیدن کفش‌هایی که سینه پهنی دارند. این کفش‌ها برای گسترش انگشتان پا و کاهش اصطکاک مفید هستند.
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه
- اصلاح فعالیت‌ها به عنوان مثال اجتناب یا استراحت در بین فعالیت‌هایی که فشار مداوم به نوروما وارد می‌کنند.
- مدیریت یا کاهش وزن بدن: اضافه وزن می‌تواند علائم را تشدید کند.
- انجام تمرینات قدرتی برای تقویت عضلات پا
پیشگیری از نورومای مورتون
برخی اقدامات احتیاطی ساده می‌توانند به پیشگیری از این بیماری کمک کنند. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
- عدم پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند یا تنگ برای طولانی مدت
- استفاده از کفش‌هایی که پنجه پا در آنها به اندازه کافی پهن است.
- انتخاب کفش‌های ورزشی یا جوراب‌هایی که کف آنها به اندازه کافی لایه محافظ دارد تا هنگام دویدن یا ورزش کردن از وارد آمدن فشار به پا جلوگیری شود.
- دنبال کردن تمرینات پزشک یا فیزیوتراپیست برای تقویت پا در ورزشکاران و افراد مستعد ابتلا به این بیماری
مراجعه به پزشک
نورمای مورتون در مراحل اولیه بیماری قابل درمان است. به همین دلیل مراجعه زود هنگام به پزشک بسیار ضروری است. در صورتی که دارای برخی از علائم بیماری نورمای مورتون هستید بهتر است در اسرع وقت به صورت حضوری به مطب دکتر عباس بهراد متخصص ارتوپدی، جراح زانو و لگن مراجعه کنید.
