پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP
امروزه بسیاری از افراد برای رهایی از شر درد و محدودیت های حرکتی ناشی از آرتروز زانو به تزریق مستقیم روی می آورند. مواد مختلفی برای تزریق مستقیم وجود دارد که PRP یکی از مؤثرترین آنها است. در این روش پلاسمای خون بیمار از پلاکت غنی و مجدد به فرد تزریق می شود. اما مزایا و معایب این شیوه درمانی چیست؟ نتایج مثبت تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به زانوی بیمار بعد چه مدت نمایان می‌شود؟ آیا همه افراد می‌توانند برای تزریق این ماده به زانو اقدام کنند؟ برای یافتن پاسخ سوالات عنوان شده خواندن مقاله را از دست ندهید.
پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP چیست؟
خون همان پلاسمایی است که تعداد زیادی ذرات جامد از قبیل گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاکت را در خود جای داده است. پلاکت بیشتر با کمک به انعقاد خون شهرت دارد. اما وظایف پلاکت تنها در این مورد خلاصه نمی شود. بلکه به واسطه داشتن پروتئین هایی تحت عنوان فاکتور رشد در بازسازی بافت ها و سلول های آسیب دیده نیز کمک می کند.
امکان رساندن پلاکت موجود در پلاسمای خون به ۵ برابر حد طبیعی وجود دارد. ماده تولیدی به این روش که پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP نامیده می شود برای درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد. به همین منظور ابتدا خون بیمار با سرنگ گرفته و به داخل سانتریفیوژ انتقال داده می شود. این دستگاه جداسازی پلاکت از سایر اجزای خون را برعهده دارد. ماده حاصله مجدد به بدن بیمار تزریق می شود تا به بازسازی بخش های مختلف کمک کند. این فرآیند با تحریک کلاژن سازی، افزایش جریان خون در ناحیه آسیب دیده و افزایش رشد و تکثیر سلول ها رخ می دهد.
تزریق PRP برای درمان مشکلات مفصلی
PRP یکی از روش های نوین در درمان مشکلات مفصلی است. در واقع پلاکت مقدار زیادی فاکتورهای رشد و ترمیمی را در خود جای داده است. بعد از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به مفصل، بخش های آسیب دیده از قبیل لایه غضروفی، منیسک، رباط و … بازسازی شده و به حالت اولیه بازمی گردند. متخصص ارتوپد ماده مورد نظر را مستقیماً به محل آسیب دیده مفصل تزریق می کند. البته ماده پلاسما به همراه بی حس کننده موضعی تزریق می شود. احساس افزایش درد در محل تحت درمان در یک یا دو هفته اول بعد تزریق طبیعی است. اما درد بعد از مدتی کاهش یافته و آثار مثبت آن نمایان می شود.
موارد استفاده از تزریق PRP به مفصل
آرتروز زانو (درجه ۱ تا 3) ازجمله موارد پرکاربرد به کارگیری این روش درمانی است. درواقع ۸۰ درصد افراد مبتلا به آرتروز زانو نوع درجه ۲ و ۳ از انجام این روش ابراز رضایت کرده اند. زیرا آثار ضد درد ناشی از تزریق تا حدود 9 ماه ادامه داشته است. آسیب یا پارگی رباط و مینیسک و التهاب فاسیای کف پا یا همان خارپاشنه از دیگر مواردی هستند که پلاسمای غنی از پلاکت موثر عمل می کند. لازم به ذکر است که اثر گذاری این روش درمانی در درمان مشکلات مفصلی به تایید سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و داروی آمریکا و وزارت بهداشت ایران رسیده است.
آثار مثبت PRP بعد از چه مدت نمایان می شود؟
اثر تزریق پلاسمای غنی از پلاکت بر زانوی افراد مختلف متفاوت است و به ناحیه تحت درمان، نوع و شدت آسیب و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد. بعضی افراد نتایج کار را بعد از گذشت یک هفته احساس می کنند. در بعضی افراد نیز نتایج تزریق بعد از 3 ماه قابل مشاهده است. اما به طور معمول حداکثر اثرگذاری بعد از ۳ الی ۴ هفته از تزریق رخ می دهد.
این روش درمانی نیازمند انجام تزریق در چند جلسه درمانی است. تعداد جلسات براساس شرایط بیمار و نوع عارضه مشخص می شود. گاهی اوقات نیاز بیمار طی یک جلسه تزریق برطرف می شود؛ به عنوان مثال می توان به مواردی چون خار پاشنه و یا آسیب رباط و تاندون اشاره کرد. فاصله زمانی بین تزریق در افراد مختلف متفاوت و به صورت یک، دو، سه، یا چهار هفته یک بار تنظیم می شود. مدت زمان هر جلسه نیز حدوداً 20 دقیقه به طول می انجامد.
محدودیت های روش PRP
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت برای همه افراد مبتلا به مشکلات مفصل زانو مناسب نیست. افراد دارای مشکلات سیستم ایمنی بدن (مثل افراد مبتلا به سرطان)، مبتلایان به کم خونی شدید و مشکل انعقاد خون برای انجام این روش مناسب نیستند. به این موارد می توان افراد دچار عفونت فعال در محل تزریق را نیز اضافه کرد.
مراقبت های قبل و بعد از تزریق PRP
از جمله اقدامات پیش و پس از انجام تزریق پلاسمای غنی از پلاکت که به بهبود نتایج کمک می کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
قطع مصرف داروهای ضد انعقاد خون مثل آسپرین قبل تزریق
قطع مصرف داروهای کورتون زیر نظر پزشک قبل تزریق
قطع مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی 2 الی 3 روز قبل تزریق
شرکت منظم در جلسات فیزیوتراپی و توانبخشی از ۱ هفته بعد تزریق
اجتناب از فعالیت هایی که موجب فشار بیش از حد به زانو می شوند تا 6 هفته بعد تزریق
اجتناب از استحمام تا ۲۴ ساعت بعد تزریق
تکرار ماساژ یخ روی محل تحت درمان هر ۸ ساعت یک بار
مزایا و معایب PRP
امروزه PRP در بسیاری از موارد جایگزین جراحی و دوران نقاهت طولانی مدت آن شده است. علاوه بر این به دلیل استفاده از خون فرد، واکنش تهاجمی بدن به مراتب کاهش می یابد؛ به عنوان مثال می توان به بروز عفونت یا واکنش آلرژیک اشاره کرد. دوره نقاهت کوتاه مدت از دیگر مزایای PRP است. عوارض گزارش شده برای این روش نیز بیشتر از تجربه پایین پزشک متخصص یا رعایت نکردن اصول بهداشت در کلینیک نشأت می گیرد. به همین منظور باید این کار زیر نظر متخصصان باتجربه و ماهر صورت گیرد.
سخن پایانی
ما در این مقاله به بررسی تمامی نکات پیرامون تزریق پلاسمای خون غنی از پلاکت تحت عنوان PRP پرداختیم. این شیوه درمانی بیشتر برای درمان آرتروز، پارگی رباط و مینیسک مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل استفاده از خون بیمار برای تولید PRP، عوارضی چون عفونت و حساسیت بعد از تزریق کمتر رخ می دهد. به همین دلیل استفاده از این شیوه درمانی در بین مبتلایان به آرتروز رو به افزایش است. دکتر عباس بهراد متخصص ارتوپد و جراح زانو و لگن آماده خدمت رسانی به مراجعین محترم در رابطه با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت هستند. برای گرفتن نوبت ویزیت حضوری از طریق شماره های درج شده در سایت اقدام نمایید.
