نرمی کشکک زانو چیست و با چه علائمی شناخته می شود؟
مفصل زانو شامل بخش های مختلف از قبیل استخوان، لایه غضروفی، تاندون، رباط، منیسک، اعصاب و عروق خونی است. بروز مشکل برای هر یک از این بخش ها تحت عنوان عارضه به خصوصی شناخته می شود؛ به عنوان مثال نرمی و تخریب لایه غضروفی زیر استخوان کشکک، کندرومالاسی یا نرمی کشکک نام دارد. افراد مبتلا به کندرومالاسی به دلیل سایش استخوان کشکک با سر استخوان ران درد زیادی را در جلوی زانو تجربه کرده و به دنبال شناخت راه های درمان آن هستند. از این رو ما در این مقاله به بررسی تمامی نکات پیرامون عارضه عنوان شده پرداختیم. برای کسب اطلاعات در رابطه با این موضوع ما را تا پایان همراهی کنید.
نرمی کشکک زانو چیست؟
مفصل زانو دارای اجزای مختلف استخوانی و غضروفی است که توسط رباط، تاندون و مینیسک در جای خود محکم شده اند. مهم ترین استخوان های این مفصل شامل درشت نی (تیبیا)، ران (فمور) و کشکک (پاتلا) است. انتهای استخوان ران و درشت نی و همچنین سطح پایینی استخوان کشکک با لایه غضروفی پوشیده می شود. این بخش وظیفه روان سازی حرکت استخوان ها در کنار هم را برعهده دارد. گاهی اوقات غضروف موجود در بخش زیرین کشکک زانو نرم و ضعیف می شود. عارضه ایجاد شده در نتیجه این فرآیند به اصطلاح عامیانه نرمی کشکک زانو و به اصطلاح علمی کندرومالاسی (Chondromalacia) نام دارد.
معمولاً عارضه عنوان شده بیشتر در ورزشکاران و افراد دچار آسیب و شکستگی زانو رخ می دهد. همچنین افراد دارای وزن بالا و جنسیت مؤنث بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند. کشکک زانو و در چهار درجه 1، 2، 3 و 4 بروز می یابد. در عارضه درجه 1 فقط غضروف کشکک دچار تورم و نرمی می شود. در عارضه درجه 2 علاوه بر نرمی، ترک خوردگی غضروف نیز رخ می دهد. در کندرومالاسی درجه ۳ و ۴ ترک خوردگی به استخوان زیر غضروف (ساب کندرال) گسترش یافته و یا کلا از بین می رود.
عامل نرمی کشکک زانو
این عارضه به دلیل تراز نشدن استخوان کشکک و استخوان ران به وجود می آید. در نتیجه استخوان های مربوطه با هم تماس پیدا کرده و مشکلاتی ایجاد می شود. عوامل مختلفی در بروز این عارضه نقش دارند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
صافی کف پا
ضعف عضلات پیرامون زانو
انجام فعالیت‌هایی سنگین توسط زانو
قرار دادن زانو در وضعیت نامناسب مثل دو یا چهار زانو نشستن
مشکلات مربوط به زانو از قبیل چرخش استخوان ران به داخل، چرخش استخوان درشت نی به داخل، زانوی ضربدری، پرانتزی و …
علائم نرمی کشکک زانو
درد شایع ترین علامت نرمی کشکک زانو است که بیشتر اطراف کشکک احساس می شود. در اکثر موارد درد جلوی زانو به این عارضه مربوط است. در موارد حاد امکان گسترش درد به ناحیه پشت زانو نیز وجود دارد. درد حاصل از این عارضه بیشتر در زمان بلند شدن و نشستن، بالا و پایین رفتن از پله ها و دو یا چهار زانو نشستن تشدید می شود. احساس خرد شدن زانو علامت دیگری است که زمان انجام بعضی فعالیت ها مثل خم و راست کردن زانو بالا و نشستن های طولانی مدت بروز می یابد. به علائم عنوان شده می توان تورم، محدودیت حرکتی، صدا دادن و خالی کردن زانو را نیز اضافه کرد.
نحوه تشخیص و درمان نرمی کشکک زانو
تشخیص اولیه بر اساس علائم ظاهری و بررسی شرح حال بیمار صورت می گیرد. اما از آنجا که اکثر مشکلات زانو علائم مشابهی دارند، تشخیص قطعی نیازمند تصویربرداری از زانو است. در رابطه با این عارضه تصویربرداری اشعه ایکس کارساز نیست. اما با MRI می توان وضعیت زانو و شدت عارضه را تا حد زیادی مشخص کرد. برای درمان باید کاهش فشار وارده بر زانو و ترمیم کشکک توأم با هم صورت گیرد تا نتیجه مطلوب به دست آید. کاهش فشار نیازمند اصلاح سبک زندگی است.
داشتن رژیم غذایی مناسب و پیگیری تمرینات ورزشی برای دستیابی به وزن ایده آل و تقویت عضلات پیرامون زانو بسیار کمک کننده است. همچنین بیماران باید در رابطه با دو یا چهار زانو نشستن یا استفاده از سرویس بهداشتی ایرانی بازنگری کنند. زیرا این حرکات فشار دو چندانی را به ساختار زانو وارد می کند. اساس کار متخصص ارتوپد در درمان کندرومالاسی، روش های غیرتهاجمی است. اما در صورت پاسخگو نبودن زانوی بیمار به این روش ها، حاد شدن وضعیت و تشدید علائم، عمل جراحی ضرورت می یابد. عمل جراحی برای درمان نرمی کشکک زانو معمولاً به صورت آرتروسکوپی صورت می گیرد. به همین دلیل عوارض کمتری بعد از عمل گریبان گیر بیماران می شود.
متداول ترین روش های غیرتهاجمی برای درمان کندرومالاسی
روش های غیرجراجی با حداقل تهاجم انجام شده و عوارض کمتری برجای می گذارند. به همین دلیل در گام اول این روش ها مورد استفاده قرار می گیرند. تمرینات ورزشی نقش مؤثری در بهبود وضعیت بیماران دارند. زیرا موجب تقویت عضلات پیرامون زانو از قبیل چهار سر ران، همسترینگ و واستوس مدیالیس ابلیک می شوند. علاوه بر حرکات ورزشی، موارد زیر نیز جزء روش های غیرتهاجمی برای درمان نرمی کشکک زانو جای می گیرند:
تزریق مستقیم به زانو (پی آرپی، کورتیکواستروئید، اوزون و …)
اصلاح حرکات و فعالیت های روزانه (مثل نحوه نشستن)
مانیپولاسیون و موبیلیزاسیون (نوعی درمان دستی)
مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
پوشیدن بریس یا زانوبند طبی مخصوص
نواربندی کشکک زانو
شوک ویوتراپی
لیزر درمانی
یخ درمانی
آتل بندی
سخن پایانی
ما در این مقاله به بررسی یکی از مشکلات مربوط به کشکک زانو تحت عنوان نرمی غضروف کشکک پرداختیم. عوامل مختلفی در بروز این عارضه نقش دارند که از جمله آنها می توان به فعالیت سنگین، وزن بالا، حرکات غیراصولی اشاره کرد. مشکلات و اختلالات مربوط به زانو نیز در بروز این عارضه نقش دارند. این عارضه باید در اسرع وقت مورد رسیدگی و درمان قرار گیرد. زیرا با شدت یافتن نرمی و تخریب غضروف کشکک، درد حاصله نیز افزایش می یابد. دکتر عباس بهراد متخصص ارتوپد و جراح زانو و لگن آماده خدمت رسانی به بیماران عزیز در رابطه با تشخیص و درمان نرمی کشکک زانو هستند. برای گرفتن نوبت ویزیت حضوری از طریق شماره های درج شده در سایت اقدام کنید.
