ساختار و موقعیت مفصل زانو به شکلی است که بیش از سایر مفاصل بدن در معرض آسیب قرار می‌گیرد. آسیب وارده می‌تواند بخش‌های مختلف زانو از قبیل استخوان، لایه غضروفی، رباط، مینیسک، عروق خونی و حتی اعصاب آن را دچار مشکل کند. پزشک متخصص برحسب شدت آسیب وارده و محدوده درگیر از روش‌های مختلف برای درمان مبتلایان بهره می‌گیرد. این مقاله به بررسی متداول‌ترین روش های جراحی زانو و ارائه اسامی تمامی جراحان در این زمینه پرداخته است. با ما تا پایان همراه باشید.
آناتومی زانو
زانو به عنوان بزرگ‌ترین مفصل بدن وظیفه اتصال استخوان ران به ساق پا را برعهده دارد. در این مفصل علاوه بر استخوان ران و درشت نی، استخوان کشکک نیز حضور دارد. انتهای استخوان‌ها توسط غضروف مفصلی پوشانده تا حرکت آنها در کنار هم تسهیل شود. علاوه بر این غضروف نقش ضربه گیر داشته و از آسیب‌دیدگی استخوان‌ها جلوگیری می‌کند. از دیگر اجزای مفصل زانو می‌توان به رباط، مینیسک، زردپی، عصب و عروق خونی اشاره کرد. وظیفه اتصال انتهای استخوان‌ها به هم برعهده رباط قرار دارد.
بافت مذکور مانع حرکت بیش از حد زانو به سمت جلو و عقب می‌شود. چهار رباط اصلی موجود در مفصل زانو شامل جانبی داخلی و خارجی و صلیبی جلویی و پشتی است. مینیسک نیز موجب پایداری زانو شده و نیروی ناشی از وزن را به صورت متعادل بر مفصل توزیع می‌کند. اتصال استخوان‌ها به عضلات نیز برعهده زردپی قرار دارد. کپسول مفصلی اجزای مختلف عنوان شده را احاطه ساخته و از آنها محافظت می‌کند. داخل این کپسول از مایع شفافی تحت عنوان مایع سینوویال پر شده که تغذیه غضروف‌ها و کاهش اصطکاک بین بخش‌های مختلف را انجام می‌دهد.
عوامل تهدید کننده سلامت زانو کدامند؟
ساختار و موقعیت مفصل زانو به شکلی است که بیش از سایر مفاصل بدن در معرض آسیب قرار می‌گیرد. بخشی از این آسیب‌ها مربوط به وزن بدن است؛ زیرا در زمان ایستادن فشار ناشی از وزن به زانو وارد می‌شود. جالب است بدانید که این فشار در حین دویدن یا بالا رفتن از پله چندین برابر است. اعمال فشار بیش از اندازه به زانو لایه غضروفی آسیب زده و آن را دچار درد، سفتی و خشکی می‌کند. کار سنگین، ورزش‌های غیراصولی و حرکات نادرست نیز در اعمال فشار بیش از اندازه به زانو نقش دارند. تمامی این موارد موجب استهلاک، فرسودگی و تخریب لایه غضروفی موجود در مفصل زانو می‌شود. البته سایر بخش‌های زانو همچون رباط، مینیسک، زردپی و … نیز در معرض آسیب هستند. از بیماری‌هایی نظیر آرتریت، مصرف بعضی داروها و افزایش سن به عنوان دیگر عوامل تهدید کننده سلامت زانو یاد می‌شود.
جراحی زانو
پزشک متخصص برحسب محدوده درگیر، علائم بروز یافته و شدت آسیب وارده از روش‌های مختلف برای درمان بیماران بهره می‌گیرد. فیزیوتراپی و دارو درمانی از جمله روش‌های غیرتهاجمی در درمان مبتلایان به مشکلات زانو بشمار می‌روند. در صورت پاسخگو نبودن این روش‌ها انجام جراحی ضرورت می‌یابد. متداول‌ترین روش های جراحی زانو عبارتند از:
آرتروسکوپی (Arthroscopy)
آرتروسکوپی نوعی جراحی بسته زانو است که از دو کلمه Arthro به معنای مفصل و scopy به معنای دیدن تشکیل می‌شود. در این روش محدوده مفصل با استفاده از دوربین مشاهده شده تا تعیین محدوده درگیر به دقت صورت گیرد. مشاهده فضای داخل مفصلی با استفاده از ابزاری تحت عنوان آرتروسکوپ (یک لوله باریک مجهز به دوربین در بخش انتهایی) انجام می‌شود. لازمه انجام این جراحی ایجاد چند شکاف کوچک در اطراف زانو است. در نهایت عارضه شناسایی شده با اعمال چند شکاف کوچک دیگر روی زانو و فرستادن ابزار جراحی به داخل کپسول مفصلی تحت درمان قرار می‌گیرد. امروزه آرتروسکوپی به واسطه مزایای بسیار جایگزین روش‌های قدیمی جراحی شده است. مهم‌ترین کاربردهای این روش عبارتند از:
- خروج بافت‌های مضر و معیوب از زانو
- ترمیم رباط صلیبی
- ترمیم مینیسک زانو
- شناسایی و درمان آرتروز
- از بین بردن سطوح ناصاف مفصلی
- پاک‌سازی خرده غضروف و استخوان از محدود مفصل
استئوتومی (Osteotomy)
گاهی اوقات استخوان‌های موجود در محدوده مفصل زانو در موقعیت مناسبی قرار نداشته و موجب بروز درد و محدودیت حرکتی می‌شوند. در این شرایط جراح زانو از روش استئوتومی برای اصلاح موقعیت استخوان استفاده می‌کند. استئوتومی به معنای اره کردن، جابجایی و قرار دادن استخوان در موقعیت جدید است. استخوان جابجا شده در نهایت به کمک پیچ و پلاک ثابت شده تا مراحل جوش خوردن به درستی صورت گیرد. استئوتومی از اعمال فشار بیش از اندازه به مفصل زانو جلوگیری می‌کند. این روش معمولاً برای انتهای استخوان ران، ابتدای ساق پا یا هر دو مورد اجرا می‌شود.
آرتروپلاستی (Arthroplasty)
گاهی اوقات میزان آسیب وارده به زانو و درد ناشی از آن بسیار زیاد است و روش‌هایی نظیر استئوتومی یا آرتروسکوپی برای بهبود وضعیت بیمار کارساز نیست. در این شرایط عمل جراحی آرتروپلاستی به عنوان تنها راهکار شناخته می‌شود. این عمل به سه شکل برداشت سطوح مفصلی، بازسازی یا جای گذاری مفصل مصنوعی صورت می‌گیرد. در متداول‌ترین روش یعنی تعویض مفصل، بخش انتهایی استخوان ران و درشت نی برداشته شده و پروتز فلزی، سرامیکی یا پلاستیکی جایگزین آن می‌شود. التیام درد زانو در ۸۰ الی ۹۵ درصد بیماران و دوام طولانی مدت پروتز جای‌گذاری شده (حدود ۲۰ الی ۲۵ سال در صورت رعایت کامل دستورالعمل پزشک) از مزایای آرتروپلاستی تعویض مفصل است. همچنین با این کار از تغییر شکل (پرانتزی یا ضربدری) زانوی مبتلایان جلوگیری به عمل می‌آید.
آشنایی با تمامی جراحان و فوق تخصص های زانو در تهران
بسیاری از افراد به منظور انجام جراحی زانو به دنبال اسامی جراحان و فوق‌تخصص‌های زانو در تهران هستند تا بهترین آنها را انتخاب نمایند. اسامی تمامی جراحان زانو و فوق‌تخصص‌های زانو در تهران به شرح زیر است:
- دکتر عباس بهراد
- دکتر حبیب رشادی
- دکتر مهدی آقا علی خان
- دکتر فرهاد شهبازی
- دکتر علیرضا میرزا صادقی
- دکتر مصطفی شاهرضایی
- دکتر حسین فراهینی
- سهراب کیهانی
- مجید عسگری
- مهدی مقتدایی
- دکتر علی جهانسوز
- دکتر محمد نقی طهماسبی
- دکتر محمدجواد زهتاب
- دکتر عوض ظفرمند
- دکتر بهزاد حنفی زاده
- دکتر محمدحسن کاسب
- دکتر تورج شفقی
- دکتر کاوه قرنی زاده
- دکتر حسین فائزی پور
- دکتر صابر آرامی نیکجه
- دکتر محمود جبل عاملی
- دکتر سید محمدجواد مرتضوی
- دکتر آرش شرافت وزیری
- دکتر ایمان قماشی
- دکتر محمد نقی طهماسبی
- دکتر سید علیرضا امین جواهری
- دکتر کیوان احدی
- دکتر احمد رمضان‌پور اصل
- دکتر هومن یحیی زاده
- دکتر حسین فائزی پور
- دکتر حسین سلمانی غابشی
- دکتر حسین بهداد
- دکتر منصور ابوالقاسمیان
- دکتر رضا زندی
- دکتر رضا مصطفوی طباطبایی
- دکتر محمد بانصیری
- دکتر کریم پیسوده
- دکتر حسین حاجی تقی
- دکتر بابک سیاوشی
- دکتر یوسف فلاح
- دکتر پیمان جاوید
- دکتر شهرام اعظمی
- دکتر عبدالله موسوی
- دکتر امین کامرانی راد
- دکتر محمدعلی جلیلی
- دکتر مهدی رحیمی
- دکتر سهیل مهدی پور
- دکتر محمد ابراهیم طاهریان
- دکتر مهرداد درویش
- دکتر انام الله خارابیان
- دکتر عبدالمحمد لیاقت
سخن پایانی
بخش زیادی از مراجعات صورت گرفته به متخصصان ارتوپد مربوط به مشکلات مفصل زانو است. این مشکلات معمولاً به دلیل افزایش سن، فعالیت‌های سنگین، حرکات غیراصولی، افزایش وزن، مصرف بعضی داروها یا بیماری‌هایی نظیر آرتریت و … بروز می‌یابد. پزشک متخصص از روش‌های مختلف برای درمان مبتلایان به این‌گونه مشکلات استفاده می‌کند؛ به‌عنوان‌مثال می‌توان به دارو درمانی، فیزیوتراپی و جراحی اشاره کرد. لازمه دستیابی به بهترین نتیجه از جراحی مفصل زانو مراجعه به پزشک متخصص، کارآزموده و ماهر است. ما در این زمینه دکتر عباس بهراد متخصص ارتوپد و جراح زانو و لگن در تهران را پیشنهاد می‌کنیم.
