سزاموئید استخوانی است که در یک تاندون قرار گرفته است. سزاموئید ها در چندین مفصل از بدن وجود دارند. در پای طبیعی، سزاموئید ها دو استخوان گرد هستند که در ناحیه توپی شکل پا و زیر مفصل انگشت شست قرار دارند. سزاموئیدها به عنوان قرقره تاندون ها عمل کرده و به حرکت عادی انگشت بزرگ کمک می کنند. آسیب های ناشی از استخوان سزاموئید می تواند شامل استخوان ها، تاندون ها یا بافت اطراف آن در مفصل باشد. آسیب های سزاموئید به ویژه التهاب استخوان سزاموئید با انجام فعالیت هایی که فشار بیشتری بر ناحیه توپی شکل پا ایجاد می کنند، در ارتباط هستند. علاوه بر این، افرادی که دارای قوس بالای پا هستند نیز در معرض ابتلا به این مشکل قرار دارند. روش های درمانی مختلفی برای التهاب استخوان سزاموئید وجود دارد. انتخاب روش درمان به شرایط بیمار و سطح بیماری بستگی دارد. در این مطلب به التهاب استخوان سزاموئید پرداخته شده است.
استخوان سزاموئید چیست؟
سزاموئیدها استخوان هایی هستند که توسط تاندون ها به عضلات متصل می شوند. آنها با اکثر استخوان های بدن که در مفاصل به یکدیگر متصل هستند، متفاوت هستند. سزاموئیدیت یا التهاب سزاموئید زمانی رخ می دهد که تاندون های متصل به استخوان سزاموئید ملتهب شوند. کاسه زانو یا کشکک بزرگترین سزاموئید در بدن است. سزاموئید های دیگر که اندازه بسیار کوچکی دارند در پایین پا و نزدیک به انگشت شست قرار دارند. سزاموئیدیت معمولاً به التهاب تاندون های کف پا در محل چسبیدن به استخوان های سزامویید در زیر انگشت شست پا گفته میشود. التهاب استخوان سزاموئید به ویژه در بین ورزشکاران و رقصندگان شایع است. این بیماری معمولاً در اثر خسته شدن یا کار زیاد تاندون ها ایجاد می شود. سزاموئیدیت معمولاً با داروهای ضد التهاب و همچنین استراحت قابل درمان است.
انواع صدمات استخوان سزاموئید
- سزاموئیدیت: سزاموئیدیت یا التهاب استخوان سزاموئید شامل التهاب مزمن استخوان های سزاموئید و تاندون های درگیر با این استخوان ها است. سزاموئیدیت معمولاً به عنوان یک درد مبهم و طولانی مدت در زیر مفصل انگشت شست شناخته می شود.
- شکستگی: شکستگی در استخوان سزاموئید می تواند حاد یا مزمن باشد. شکستگی حاد ناشی از ضربه است و می تواند باعث ایجاد درد و تورم فوری در محل شکستگی شود. اما شکستگی مزمن یک شکستگی فشاری است. شکستگی مزمن سزاموئید باعث ایجاد درد طولانی مدت در ناحیه توپی شکل پا و در زیر مفصل انگشت شست می شود.
- انگشت تورف: این شامل آسیب بافت نرم اطراف مفصل انگشت شست است. انگشت تورف باعث درد و تورم فوری و شدید می شود. این شرایط معمولاً زمانی رخ می دهد که مفصل انگشت شست پا از حالت طبیعی خود خارج می شود. این شرایط معمولاً بر کل مفصل انگشت شست پا تأثیر گذاشته و حرکت انگشت را محدود می کند.
علائم التهاب استخوان سزاموئید
استخوان های سزاموئید در معرض خطر شکستگی و همچنین سزاموئیدیت قرار دارند. گاهی اوقات تشخیص تفاوت این شرایط ممکن است دشوار باشد. معمولاً بلافاصله پس از شکسته شدن استخوان سزاموئید، درد ایجاد می شود. اما افراد مبتلا به سزاموئیدیت، درد تدریجی را تجربه خواهند کرد. سایر علائم سزاموئیدیت عبارتند از:
- مشکل در صاف یا خم کردن انگشت شست پا
- ورم
- درد به ویژه در پایین پا
از آنجا که استخوان سزاموئید با گذشت زمان ایجاد می شود، بیمار ممکن است دردی مبهم و دوره ای را تجربه کند. این درد معمولاً در پایین پا و انگشتان پا ایجاد می شود. ناراحتی ناشی از التهاب استخوان سزاموئید می تواند باعث لنگیدن بیمار شود. همچنین بیمار ممکن است برای کاهش فشار اضافی و درد، وزن خود را بر پای دیگر اعمال کند.
علل ابتلا به التهاب استخوان سزاموئید
سزاموئیدیت معمولاً به دلیل فعالیت و استفاده بیش از حد تاندون های درگیر با استخوان های کوچک جلوی پا ایجاد می شود. تاندون ها همچنین ممکن است به دلیل آسیب های مکرر مانند پوشیدن کفش پاشنه بلند یا کفش های نامناسب ملتهب شوند. همچنین دنبال کردن ورزش هایی که فشار زیادی بر روی ناحیه توپی شکل پا وارد می کنند، احتمال ابتلا به سزاموئیدیت را افزایش می دهند.
تشخیص التهاب استخوان سزاموئید
التهاب استخوان سزاموئید با معاینه فیزیکی پا شروع می شود. پزشک ابتدا حساسیت در اطراف ناحیه توپی شکل پا را بررسی کرده و انگشت را در جهات مختلف حرکت می دهد. محدودیت هایی که در حرکت انگشت پا وجود دارد، باعث تشخیص التهاب استخوان سزاموئید می شود. در صورت مشکوک بودن به سزاموئیدیت یا شکستگی استخوان سزاموئید، پزشک رادیوگرافی پا را توصیه می کند. استخوان سزاموئید به طور معمولاً دارای لبه های صاف است؛ بنابراین لبه های دندانه دار ممکن است نشانه شکستگی باشد. در برخی موارد اسکن استخوان سزاموئید برای تشخیص صدمات لازم است. در این روش تصویربرداری، از مقدار کمی رنگ رادیواکتیو برای تشخیص مشکلات اساسی استفاده می شود. همچنین پزشک ممکن است از اولتراسوند یا ام آر آی برای تشخیص آسیب های تاندون ها و بافت نرم استفاده کند.
درمان التهاب استخوان سزاموئید
سزاموئیدیت معمولاً نیاز به جراحی و مداخلات دیگر ندارد. در واقع، بیشتر برنامه های درمانی بر تغییر سبک زندگی و تسکین درد متمرکز هستند.
تغییر سبک زندگی
اولین قدم برای درمان التهاب استخوان سزاموئید، متوقف کردن هر گونه فعالیتی است که باعث ایجاد آن می شود. علاوه بر این، اجتناب از انجام فعالیت هایی که فشار بیشتری بر ناحیه توپی شکل پا وارد می کنند نیز ضروری است. سایر تغییرات مهم دیگر برای درمان التهاب استخوان سزاموئید شامل اجتناب از پوشیدن کفش های پاشنه بلند و تنگ است.
داروها و ارتزها
در صورتی که درد ناشی از سزاموئیدیت آزار دهنده باشد، مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن یا آسپرین می توانند مفید باشند. همچنین تزریق کورتیزون نیز به کاهش تورم کمک می کند. ارتزها مانند کفی های بالشتکی کفش نیز، ممکن است در کاهش علائم سزاموئیدیت مؤثر باشند.
عمل جراحی
در صورت عدم موفقیت، روش های تهاجمی برداشتن استخوان سزاموئید با جراحی ممکن است گزینه مناسبی باشد. در عمل جراحی تنها یکی از دو استخوان سزاموئید حذف می شود. خارج کردن هر دو استخوان سزاموئید اثرات مخربی بر روی انگشت شست پا ایجاد می کند. جراحی خارج کردن استخوان تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. در این روش، جراح برشی در پایین پا ایجاد کرده و سپس بافت نرم اطراف استخوان آسیب دیده را جدا می کند. پس از برداشتن استخوان، بافت نرم دوباره در جای خود قرار گرفته و محل برش بسته می شود.
مراجعه به پزشک
هرگونه بی توجهی به بیماری های ارتوپدی می تواند عوارض جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. در صورتی که دارای علائم التهاب استخوان سزاموئید هستید می توانید به مطب دکتر عباس بهراد متخصص ارتوپدی، جراح زانو و لگن در تهران مراجعه کنید.