پارگی مینیسک زانو چیست و چگونه درمان می شود؟
پارگی مینیسک زانو یکی از شایع ترین آسیب های مفصلی در ورزشکاران است. مینیسک نوعی ساختار بالش مانند است که مابین استخوان ران و ساق پا قرار گرفته و به پایداری مفصل زانو و حرکت روان آن کمک می کند. البته افراد سالمند نیز به دلیل فرسودگی بافت غضروفی و استخوانی در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند. این مقاله به بررسی تمامی نکات پیرامون پارگی مینیسک اختصاص دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با ما تا پایان همراه باشید.
آناتومی مفصل زانو
زانو یکی از بزرگ ترین مفاصل بدن است که استخوان های درشت نی (تیبیا)، نازک نی (فیبولا)، ران (فمور) و کشکک (پاتلا) را در کنار هم قرار می دهد. سطح این استخوان ها با لایه ای از غضروف پوشیده شده تا حرکت آسان تری در کنار هم داشته باشند. یکی دیگر از لازمه های حرکت آسان استخوان ها در کنار هم، وجود مایع سینوویال است که توسط سلول های پوشاننده سطح داخلی کپسول مفصلی تولید می شود. علاوه بر استخوان، سایر اجزای مفصل زانو شامل رباط، مینیسک، تاندون، اعصاب و شریان های خونی است.
مینیسک زانو چیست و چه وظایفی را برعهده دارد؟
در محدوده مفصلی زانو، مابین استخوان های ران و درشت نی ساختاری غضروفی فیبری قرار دارد که تحت عنوان مینسک شناخته می شود. سطح فوقانی این بخش بالش مانند حالت مقعر و سطح پایینی حالت صاف دارد. بخش های کناری نیز به صورت محدب به کپسول مفصلی متصل شده اند. روان ساختن حرکت و افزایش ثبات مفصل زانو از مهم ترین وظایف مینیسک است. به این موارد می توان جذب شوک حاصل از ضربه، کاهش تنش وارده به مفصل، پر کردن فضای مفصلی و کمک به انتشار مایل سینوویال را نیز اضافه کرد.
پارگی مینیسک زانو و انواع آن
پارگی مینیسک یکی از شایع ترین آسیب های زانو است که بر حسب محدوده درگیر و شکل پارگی به اشکال مختلفی مشاهده می شود. پارگی طولی، عرضی، زبانه ای، شاخی یا ترکیبی از جمله این موارد به شمار می روند. عامل بروز این عارضه گیر کردن مینیسک بین استخوان درشت نی و ران است. برحسب موقعیت قرارگیری، مفصل زانو دارای دو مینیسک داخلی و خارجی است. به لحاظ ظاهری مینیسک داخلی در مقایسه با خارجی بیشتر در معرض آسیب قرار دارد. این موضوع به عواملی چون عرض کمتر، شعاع بیشتر و تحرک پایین تر نسبت داده می شود. همچنین این بخش به دلیل موقعیت خود بیشتر در معرض گیر افتادن بین استخوان های ران و درشت نی است.
علت پارگی مینیسک زانو چیست؟
عوامل معرفی شده برای پارگی مینیسک زانو در رده های سنی مختلف متفاوت است. در سنین جوانی (کمتر از ۳۰ سال) چرخش ناگهانی و شدید زانو به عنوان عامل بروز این عارضه معرفی می شود. ورزشکاران بیش از سایرین این وضعیت را تجربه می کنند. اما در سنین سالمندی، این عارضه تحت تاثیر ضعف ساختار غضروفی موجود در مفصل رخ می دهد. گاهی میزان فرسودگی به حدی شدید است که با کوچک ترین و ساده ترین حرکت (مثل بالا رفتن از پله)، پارگی مینیسک رخ می دهد.
علائم پارگی مینیسک زانو
به طورکل علائم پارگی مینیسک زانو در موارد زیر خلاصه شده است:
قفل شدن زانو
شنیدن صدا از زانو
درد تیر کشنده و شدید
ناراحتی و درد حین راه رفتن
التهاب و تورم یک روز بعد از پارگی
احساس درد حین راست کردن زانو
احساس گیر کردن یا پارگی بخشی از مفصل زانو از داخل
تشخیص و درمان
متخصص ارتوپد در گام اول برای تشخیص این عارضه شرح حال و علائم بیمار را مورد بررسی قرار می دهد. بعد از تشخیص اولیه برحسب نیاز، انجام عکس برداری اشعه ایکس یا ام آر آی تجویز می شود. درمان پارگی مینیسک به روش های مختلف امکان پذیر است که در دو گروه جراحی و غیر جراحی جای می گیرند. RISE، رژیم دارویی، بریس (زانوبند طبی)، تزریق مستقیم و تمرینات ورزشی از متداول ترین روش های غیر جراحی هستند.
روش RISE
روش درمانی RISE از کنار هم قرار گرفتن اول حروف اول روش های چهارگانه استراحت، یخ درمانی، بانداژ فشاری و بالا گرفتن زانوی آسیب دیده تشکیل شده است. در واقع بعد از بروز پارگی مینیسک، اولین اقدام برای کاهش التهاب و تورم انجام این روش معرفی می شود.
رژیم دارویی
متخصص ارتوپد برای کاهش درد و تورم ناشی از پارگی مینیسک از دارو درمانی نیز بهره می گیرد. مهم ترین بخش رژیم دارویی افراد آسیب دیده داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است.
بریس
پوشیدن بریس (زانو بند طبی) در فرایند بهبودی افراد دچار پارگی مینیسک مؤثر است. اما قطعا استفاده از این پوشش طبی در مراحل اولیه آسیب توصیه نمی شود. زیرا پوشیدن بریس، صافی زانو را در پی داشته و شدت درد را افزایش می دهد. به همین دلیل استفاده از آن باید زیر نظر متخصص ارتوپد و در زمان مناسب صورت گیرد.
تزریق مستقیم
یکی از روش های مؤثر برای کاهش درد و التهاب ناشی از پارگی مینیسک تزریق مستقیم است. کورتیزون، پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) و اوزون (پراکسید هیدروژن) از متداول ترین مواد مورد استفاده برای تزریق به زانو هستند. هر یک از این موارد مزایای بخصوصی داشته و متخصص ارتوپد بعد از ارزیابی شرایط بهترین گزینه را برای بیمار انتخاب می کند.
تمرینات ورزشی
متخصص فیزیوتراپ برای تنظیم برنامه افراد دچار پارگی مینیسک زانو از تمرینات ورزشی مختلفی بهره می گیرد. تمامی تمرینات با هدف تقویت مفصل، عضلات همستر، چهار سر ران و باسن انجام می شود.
جراحی
در صورت عدم بهبود علائم در افراد دچار پارگی مینیسک زانو متخصص ارتوپد به ناچار از جراحی بهره می گیرد. بر حسب شدت آسیب وارده و محدوده درگیر عمل جراحی به روش های مختلف از جمله آرتروسکوپی (جراحی بسته به کمک لوله باریک مجهز به دوربین) و عمل باز انجام می شود. طی عمل جراحی، بازسازی مینیسک آسیب دیده صورت می گیرد. در مواردی نیز مینیسک به صورت کامل یا جزئی برداشته و جایگزین می شود.
سخن پایانی
ما در این مقاله تمامی نکات پیرامون پارگی مینیسک زانو را مورد بررسی قرار دادیم. افراد جوان بیشتر به دلیل چرخش ناگهانی و شدید زانو در تمرینات ورزشی دچار این عارضه می شوند. اما در سنین سالمندی نیز به دلیل فرسودگی بافت استخوانی و غضروفی، بروز این عارضه دور از ذهن نیست. علائمی چون درد تیر کشنده، صدا دادن، قفل شدن، احساس گیر کردن بخش های داخلی و تورم زانو می تواند نشانه پارگی مینیسک داخلی یا خارجی باشد. بنابراین در صورت مشاهده این علائم باید مراجعه به یک متخصص ارتوپد باتجربه در دستور کار قرار گیرد. دکتر عباس بهراد متخصص ارتوپد و جراح زانو و لگن آماده خدمت رسانی به بیماران عزیز در زمینه تشخیص و درمان این عارضه هستند. برای گرفتن نوبت ویزیت حضوری از طریق شماره های درج شده در سایت اقدام کنید.
